Op de krantensite van de Koninklijke Bibliotheek las ik in de Friese koerier (onafhankelijk dagblad voor Friesland en aangrenzende gebieden) van 16-11-1968 een interessant artikel over de geschiedenis van de uitgeverij met de naam Slaterus. Ik kende deze uitgeverij vanuit mijn studie sociologie. Verschillende studieboeken werden uitgegeven door vLS, waaronder het boek van mijn docent prof. I. Gadourek Sociologische onderzoekstechnieken (Arnhem: Van Loghum Slaterus, 1969.)
Pas toen ik onderzoek naar de familiegeschiedenis deed, kon ik de link leggen tussen mijn naam en de uitgeverij. De oprichter was Anne Jans van Loghum Slaterus, die op 2 maart 1869 te Oudkerk geboren was als zoon van de kleermaker Jan van Lochum (=voornaam) Slaterus en Jantje Jans Hamstra. Hij studeerde theologie in Amsterdam en werd daarna Doopsgezind predikant in Tjalleberd (1896) Dordrecht (1899) en Wageningen (1908), alwaar hij in 1917 hij met emeritaat ging.
Anne Jans was de enige Slaterus die “van Loghum” officieel aan de achternaam toegevoegd kreeg.
In 1918 was hij verhuisd naar Arnhem en richtte daar samen met Jan Visser de uitgeverij op:
Van LOGHUM SLATERUS 50 EEN FRANS GEZEGDE wil dat de journalistiek tot alles leidt mits men er bijtijds uitstapt. Daarmee wil gezegd zijn dat journalisten van alles en nog wat kunnen worden; krantendirecteur en kamerlid en burgemeester en uitgever en wie weet wat nog meer. Het gezegde zou eigenlijk best gevarieerd kunnen worden. Want al een reeks van jaren worden ook dominees van alles en nog wat als zij hun aanvankelijk beroep verlaten. Zo is het nu, zo was het ook 50 jaar geleden soms al. Toen althans werd ex-predikant A. J. van Loghum Slaterus uitgever door een firma op te richten die vandaag nog zijn naam draagt. Oktober 1918 geldt als de stichtingsmaand. Ongeveer 2 jaar later vertrok de boekhandelaar I. Visser en kreeg Van Loghum Slaterus een nieuwe mede-directeur in de eveneens ex-predikant zijnde J. L. van Tricht. De mannen werkten 8 jaar samen. Daarna vertrok de oprichter en kreeg de 3e directeur alleen de leiding over de uitgeverij. De heer Van Tricht is in de 60er jaren verleden; zijn vrouw, mr. G. van Tricht—Ringeling, voert nu de directie van de vorig jaar in de Kluwer-groep opgenomen uitgeverij. Van Loghum Slaterus’ uitgeversmaatschappij te Arnhem is in de 50 jaar van haar bestaan niet groot geworden. De fondslijst bleef jaar na jaar bescheiden van omvang. Maar als men zich realiseert welke auteurs en welke boeken er in de loop van de tijd in Arnhem zijn gemaakt kan de conclusie geen andere zijn dan dat de achtereenvolgende uitgevers wisten wat zij wilden en dat zij voor Nederlandse verhoudingen meermalen cultureel belangrijke initiatieven hebben genomen. Wie ziet wat er onder het boekmerk vLS in de loop der jaren is verschenen begrijpt waarom Van Loghum Slaterus een „huis met een boodschap” werd genoemd. Er was sprake van een instelling die verwantschap had met de geest die ook te vinden was en is bij volkshogescholen en volksuniversiteiten. Er werd getuigd, er viel ethisch normbesef en humanisme waar te nemen. Er speelde ook idealisme mee, een geloof in de mogelijkheden de mensen te helpen, hen wijzer te maken door hun boeken te bieden die een betere oriëntering mogelijk konden maken in de ondoorzichtigheid die ook in de 20er en 30er jaren reeds viel waar te nemen al was alles dan wat minder gecompliceerd misschien dan nu. Zo bracht het jaar 1920 de oprichting van het maandblad De Stem onder leiding van Dirk Coster en Just Havelaar en verscheen 2 jaar later Het Zoeklicht, een „Nederlandse encyclopedie voor allen” in 8 delen. Dirk Coster’s bloemlezing Nieuwe Geluiden volgde: een veel bestreden keuze „uit de poëzie van na den oorlog” die niettemin duizenden voor het eerst met toen moderne dichters en hun werk bekend heeft gemaakt. Er zijn veel meer namen te noemen van boeken en schrijvers. En het merkwaardige is dat ettelijke daarvan ook nu nog betekenis hebben. Bijvoorbeeld: G. J. Heering (De zondeval van het christendom), Bart de Ligt (Vrede als daad), Henriëtte Roland Holst (De krisis der westerse cultuur), Theun de Vries (Stiefmoeder aarde), W. Banning (Hedendaagse sociale bewegingen), H. J. Pos (Filosofie der wetenschappen), J. C. van Schagen, C. G. Jung, Martin Luther King, Tolstoj, Dostojevsky, Vestdijk (De toekomst der religie) en niet te vergeten het nog altijd als standaardwerk geldende 4-delige overzicht van de oorlogsjaren Onderdrukking en Verzet. Maar genoeg. De tijden veranderen en een uitgeverij die bij de tijd wil blijven verandert mee. Ook Van Loghum Slaterus, zodat daar nu al weer een aantal jaren een fonds in opbouw is met boeken die minder gemakkelijk een groot publiek aanspreken maar waarvan gezegd kan worden dat ze terdege een plaats in de moderne maatschappij verdienen. De sociale wetenschappen, de psychologie, de psychiatrie vormen nu de kern van uitgeverij Van Loghum Slaterus, wat betekent dat de aandacht voor de mens in wezen toch leidraad is gebleven.
In 1990 fuseerde de uitgeverij Van Loghum Slaterus te Deventer (inmiddels onderdeel van de Kluwers-groep) met Bohn Scheltema Holkema te Utrecht en Stafleu te Alphen aan den Rijn. Zo onstond een nieuw bedrijf onder de naam Bohn Stafleu van Loghum. Slaterus was definitief uit de naam verdwenen…
Ter Salus 
Pingback: Van Loghum Slaterus (Uit de serie: BOEKMAKERS) « Ter Salus
Vond op Uw site een brief, document van mij vader
Fa. Emiel de Raaij
heeft U hier documentatie over?
Beste Ivan de Raaij,
Ik heb op mijn website alleen geschreven over de Uitgeverij Van Loghum Slaterus. De oprichter hiervan is een ver familielid van me. Ik heb niet over uw vader Emiel de Raaij geschreven. Wel vond ik op Google een vermelding van een brief van de Firma Emiel de Raaij aan Van Loghum Slaterus Uitgeversmaatschappij. Deze brief bevindt zich in het archief van de uitgeverij, dat door het Letterkundig Museum in Den Haag beheerd wordt. Ik raad u aan met hen contact op te nemen.
Met vriendelijke groet,
Henk Slaterus
Ds. A.J. van Loghum Slaterus was zoals u al vermeldt predikant in Dordrecht. Bent u geïnteresseerd in zijn foto? Wij hebben die in onze consistoriekamer hangen.
Beste Hermine Dekkers,
Bedankt voor uw reactie op mijn weblog . Ik ben erg geïnteresseerd in de foto van dominee Van Loghum Slaterus.
Ik heb u een directe mail gestuurd met mijn contactgegevens.
Nogmaals hartelijk dank,
Henk
Heeft U nog het boek: Niet tevergeefs, Oosterbeek september 1944, uitgegeven door de uitgeverij V.Loghum Slaterus en gedrukt door Drukkerij Tieme Nijmegen?
Beste mevrouw Bouwman,
Ik ben slechts een familielid die zich bezighoudt met schrijven van verhalen over de familie (Van Loghum) Slaterus.
Ik heb geen band met de uitgeverij en heb dus ook geen boeken. De uitgeverij bestaat overigens ook al langere tijd niet meer als zelfstandige uitgeverij.
Het boek dat u zoekt wordt op internet door diverse (tweedehands-)boekhandels aangeboden, bijv. op http://www.oudefotoboeken.nl/niet-tevergeefs.html.
Met vriendelijke groet,
Henk Slaterus
Pingback: Nieuwjaarsgroet: familiekiekje | Ter Salus
Goedemorgen,
Ik heb een wat opmerkelijke vraag, maar ik ben benieuwd hoe Slaterus moet worden uitgesproken. Op z’n Nederlands? Dus met de klemtoon op de tweede lettergreep een eindigend met -us als in ‘mus’? Of meer op z’n Latijns, dus eindigend met -us als in ‘moes’? En waar hoort dan de klemtoon?
Ik hoop dat iemand mij dit kan zeggen,
Hartelijk dank,
Saskia
Hallo Saskia,
Bedankt voor je vraag.
De familie is in vele takken uiteengevallen, maar allemaal spreken ze de naam op dezelfde manier uit: “met de klemtoon op de tweede lettergreep een eindigend met -us als in ‘mus’.”
Hoewel de naam een verlatijnsing is, spreken we het op z’n Nederlands uit, met de klemtoon op de tweede lettergreep. En niet zoals vele anderen doen met de klemtoon op “sla”. Dat klinkt echt niet!
Met vriendelijke groet,
Henk Slaterus
Goedemorgen Henk,
Hartelijk dank voor het snelle antwoord!
Prettige zondag en hartelijke groet,
Saskia Alders
Verstuurd vanaf mijn iPhone
Ik ben op zoek naar “Brieven van C.G. van Wijhe aan Van Loghum Slaterus’ Uitgeversmaatschappij” en brieven v.v.. Deze Carel van Wijhe was een oudoom van mij en woonde sinds ca 1903 in Ned. Indië. Kan ik de inhoud van deze brieven inzien? Zo ja, hoe?
Beste Gerrit-Jan,
Ik ben maar een ver familielid die over de familie schrijft. Ik heb geen archief van de Uitgeverij Van Loghum Slaterus. Voor zover ik weet ligt dat bij het Letterkundig Museum, nu Literatuurmuseum geheten, in Den Haag. Ik zou daar eerst eens informeren:
Stichting Nederlandse Literatuurmuseum en Literatuurarchief
t.a.v. Literatuurmuseum
Postbus 90515
2509 LM Den Haag
070 333 96 66
Met vriendelijke groet, Henk
Dank je wel, Henk. Ik ga contact opnemen met het Literatuurmuseum.
Vervolg: het Nederlandse Literatuurmuseum en Literatuurarchief heeft i.d.d. de brieven. En …. opsturen van de kopieën is een gratis service!
Beste Henk Slaterus,
Deze week week heeft mijn familie in ‘s-Gravendeel een persoonlijk boekje via de post ontvangen van de latere echtgenote van dominee Anne Jans van Loghum Slaterus.
Graag wil ik in contact komen met een afstammeling van Margaretha Pieternella Vaarzon Morel (1875 ‘s-Gravendeel – 1953 Dordrecht) en Anne Jans.
Haar vader was burgemeester van ‘s-Gravendeel van 1868 -1899.
Met vriendelijke groet,
Henk van der Giessen
Beste Henk Slaterus, Wijlen mijn grootmoeder (Bertha te Poel) heeft 35 jaar geleden haar jeugdgeschiedenis in Arnhem verteld op een band. Hierin spreekt ze o.m. dat ze op een gegeven moment ging met ene ‘Bemald van Slochem Slaverus’ die uit een uitgeversfamilie kwam en later advocaat geworden is. Ze woonden in een villa aan de Utrechtseweg in Arnhem genaamd ‘Bovenover’. Na enig zoeken kwam ik er achter dat het ‘Van Loghum Slaterus’ moet zijn en zo kwam ik op deze website. Dit verhaal van mijn grootmoeder ben ik nu aan het voorzien van foto’s en ik hoop dat u me kunt helpen aan een foto van ‘Bemald’ die rond 1900 moet zijn geboren en van de villa Bovenover in Arnhem.
Beste Peter Paul,
Wat een leuk verhaal. Ze had dus verkering met Adrianus Jan Bemolt van Loghum Slaterus 1902-1992), Hij werd door familie en vrienden “Ak” genoemd.
Hij was inderdaad zoon van de doopsgezind predikant en sinds 1917 uitgever Anne Jans van Loghum Slaterus (1868-1937) en diens echtgenote Margaretha Pieternella Vaarzon Morel (1875-1953). Haar moeder was dochter van Sophia Dorothea Bemolt. Oma Bemolt had drie ongehuwde zusters (“de dames Bemolt” in Dordrecht).
Omdat de familienaam Bemolt dreigde uit te sterven, kreeg Adrianus Jan bij Koninklijk Besluit van 4 april 1911 de toestemming om Bemolt aan zijn geslachtsnaam toe te voegen. Zijn jongere broers jan en Frederik Eduard (Frits) kregen dit voorrecht niet.
Ik weet niet in welke periode uw grootmoeder en Ak met elkaar gingen, maar Ak is in 1925 naar Amsterdam verhuisd, waar hij geschiedenis ging studeren.
Adrianus Jan studeerde in 1936 af als historicus aan de Universiteit van Amsterdam. Omdat het in de crisisjaren moeilijk was een passende baan te vinden, werkte hij op dat moment aan zijn proefschrift dat in 1938 zou verschijnen. Hij trouwde op 11 mei 1936 in de geboorteplaats van de bruid met Trijntje Engelberta Groeneveld, geboren te Winschoten op 3 april 1909 als dochter van bankier Jan Hendrik Groeneveld en Elisabeth Jantine Ebbens.
Adrianus Jan was al op jonge leeftijd begonnen met het verzamelen van munten en familiepenningen. Later (na zijn pensionering als leraar geschiedenis in Bergen) verscheen in 1981 van zijn hand het standaardwerk “Nederlandse Familiepenningen tot 1813″, waarin hij 1596 penningen beschrijft.
Dat hij advocaat was geworden klopt dus niet. De rest van uw verhaal wel. Ik heb een kopie een foto van van de villa Boven-over uit die tijd. Ik stuur u deze gelijk toe via mail. Ook stuur ik een jeugdfoto van Ak mee.
Ik hoop dat u deze foto’s goed kunt gebruiken en ik lees graag het verhaal van uw oma en Ak Bemolt van Loghum Slaterus.
Met vriendelijke groet,
Henk Slaterus
Beste Henk Slaterus,
Uitgeverij N.V. van Loghum Slaterus heeft in 1938 een Nederlandse vertaling van Livets Tre (De Boom des Levens) van de Noorse schrijver Tore Hav uitgebracht. Ik ben in het rijke bezit van een exemplaar.
Heel graag zou ik wat meer achtergrondinformatie over dit boek te weten willen komen, maar het enige wat ik via Google vind, is dat het boek gelezen mag worden in de leeszaal van de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag.
Het boek werd in 1942 aan mijn vader geschonken en heeft voor mij een grote emotionele waarde.
Zou u mij verder kunnen helpen of eventueel kunnen doorverwijzen?
Alvast hartelijk dank voor de moeite,
vriendelijke groet,
Paul Rietman
Hengelo (O)