Op de site van de Mormonen-kerk (Familysearch.org) kun je (bijna?) alle akten van de Burgelijke Stand van Nederland opzoeken. Heel gemakkelijk kun je de desbetreffende akte (van geboorte, huwelijk, huwelijkse bijlagen of overlijden) in goede kwaliteit downloaden. Als je niet de exacte datum weet waarop je moet zoeken (Genlias kan hjierbij helpen!) is het even zoeken, maar met wat geduld en hulp van de handige site http://www.genver.nl/ kom je er wel uit.

Er komt een nieuwe website waarop de Nederlandse archieven zelf de aktes beschikbaar willen stellen: WieWasWie. Zij stellen echter voor dat daar voor de kopieën van de akten betaald zal moeten worden, terwijl het gebruik van familysearch nu (nog?) gratis is. Vandaar dat ik de laatste dagen tijd besteed heb aan het downloaden van ontbrekende akten, vooral de “huwelijkse bijlagen”.

Voor het sluiten van een huwelijk moest (en moet) men een aantal bescheiden inleveren: in ieder geval een bewijs van doop of geboorte van de aanstaande bruid en bruidegom; een bewijs van het voldaan hebben aan de militaire verplichtigen door de bruidegom; toestemming van de ouders bij minderjarigheid (in de 19e eeuw gold een limiet van 30 jaar!) of een bewijs dat een ouder was overleden. Verder vind je vaak ook nog de bewijzen van onvermogen bij een gratis huwelijk.

Erg interessant zijn de verklaringen over de dienstplicht (“Nationale Militie”): velen hoefden niet in dienst (broederdienst, uitgeloot, afgekeurd etc.). Ook staat er bijna altijd een signalement beschreven. Als voorbeeld hier de verklaring omtrent Johan Frederik Slaterus, geboren op 23 december 1832 als “natuurlijke” zoon van Sara Berendina Slaterus.  Zijn vader is “officieel” onbekend, maar daarover later meer.

Het signalement van Johan Frederik luidt:

Lengte 1 El, 5 Palm, 3 Duim en 0 Streep

Aangezigt smal

Voorhoofd laag

Oogen grijs

Neus ordinair

Mond idem

Kin spits

Haar blond

Wenkbraauwen idem

Merkbare Teekenen —

Handteekening

 

Een el is een oude lengtemaat en werd lokaal, in ieder belangrijk handelscentrum, vastgesteld waardoor er binnen Nederland grote verschillen waren: tussen 58,7 en 69.4 cm. De naam is afgeleid van de lengte van de onderarm, de ellepijp. Men kon zo op een eenvoudige manier lengtes meten. In verband met de heffing van accijns werd de Haagse el in 1725 (69,4 cm) de nationale standaard.

Bij de invoering van het Nederlands metriek stelsel in 1820 werd de el gelijk gesteld aan een meter. Met de Wet van 7 april 1869 (Staatsblad nr. 57) werden oude benamingen, waaronder ook de el, afgeschaft en vervangen door de tegenwoordig gebruikelijke aanduidingen. In de periode 1820-1870 was een el gelijk aan 10 palmen (decimeter) of 100 duimen (centimeter) of 1000 strepen (millimeter).

Johan Frederik was dus 1,53 meter groot, of beter gezegd: klein. Hij was “finaal vrijgesteld uit hoofde van te klein te zijn”. Alleen jongemannen groter dan 1 meter en 55 centimeter werden aangenomen als soldaat.