Vandaag deed ik een ontroerende vondst op internet. Op de website van e-rara.ch worden gedigitaliseerde oude drukken uit Zwitserse blbliotheken “openlijk en gratis” aangeboden. In de catalogus bevindt zich het volgende boekje van vier pagina’s uit de Zentralbibliothek Zürich:
“Theses de angelis malis, paradoxis assertionibus D.B.B. oppositae / quas … praeside Ioh. Henrico Suicero … pro consequendo examine philosophico defendet Iacobus Schlatterus …” uit het jaar 1694.
Vertaald: Stellingen over de kwade engelen, tegengesteld aan de paradoxale [=in strijd met de algemene opvatting] beweringen van D. [ominee] B. [althasar] B. [ekker]. die Jacobus Schlatterus verdedigt voor het [hierop] volgend examen in de filosofie, als het de genadige God behaagt, onder leiding van Johannus Henricus Suicerus [=Johann Heinrich Schweitzer], algemeen professor in de L. L. [= meervoud: Linguarum] S. [cripturae] S. [acra] [=bijbelse talen], op de … dag van januari, in de ochtenduren, in de winter-gehoorzaal. Zürich, gedrukt door David Gessner. In het jaar 1694.
Dit moest wel mijn voorvader Johannes Jacobus Slaterus zijn die in 1694 vanuit Zürich naar Nederland kwam. In zijn autobiografie lees ik hierover:
God de Eere.
MDCXCIV. Den 25. Januarii, styli vet: [= oude stijl], hebbe onder het Praesidium [=bestuur/leiding] van de Hr. Prof: Suicerus, ende in de jegenwoordigheit van seer veele Toehoorders, ook des Hollandschen Envoyés [=gezant], Hr. Valkenier, in Auditorio Publico [=openbare gehoorzaal] gedisputeerd van de quaade Engelen, tegens B. Bekker, Amsterdamsen Predikant. Maer Bekker was niet bij der hand.
S[oli]. Deo Gloria.
Deze vondst ontroerde me, omdat het verhaal zoals Jacob (dit was dus zijn roepnaam!) ons overgeleverd heeft, tot in de kleinste details klopt.
Toen ik deze pagina voor het eerst las in 1982 vond ik het nogal opschepperig. Ten onrechte! Nu las ik hier “gedrukt” de stellingen van het debat, dat hij op 25 januari 1694 met dominee Bekker heeft gevoerd, voorafgaand aan het examen filosofie aan het Collegium Carolinum (filosofisch-theologische Hogeschool, voorloper van de Universität Zürich). Dit moet een indrukwekkende ervaring zijn geweest voor Jacob.
Ontroerend ook om nu zelf de woorden hard op te kunnen zeggen die hij toen heeft uitgesproken. Nog wel even vertalen…
Ter Salus 