In 1934 had de provinciale VVV van Friesland een nieuw idee om Friesland te promoten: een toer-rit niet alleen langs de elf Friese steden, maar ook langs alle (toen nog) dertig gemeenten: een tocht van zo’n 500 km. De Leeuwarder Courant schrijft hierover op 17 maart 1934:
De „Elf en Dertig-Tocht”‘ is gebouwd op Friesche traditie en bedoelt te zijn: een uitbreiding van den beroemden Elf Steden-Tocht. Hij kan worden volbracht per auto, per motorfiets, per rijwiel, per motorboot, per zeilboot of per kano. Dit is mogelijk, doordat de „Elf en Dertig” door een dicht net van wegen en wateren zijn verbonden.
Om Frieslands natuurschoon te kunnen bewonderen en ervan te genieten, is het noodig, den tocht “op z’n elf en dertigst” te doen. Hij kan per auto in één dag worden volbracht. Beter het als minimum-tijdsduur te stellen: per auto of motorfiets twee dagen: per fiets drie à vier dagen, per motorboot een week.
Ieder deelnemer(ster) is vrij in de keuze van zijn (haar) transportmiddel, in het tijdstip van aanvang van den tocht, in den tijdsduur, waarin die wordt volbracht en in de route, welke wordt gevolgd. Hij ontvangt, tegen betaling van een gulden (per boekje en per persoon), een deelnemers- boekje, waarin moeten worden verzameld de gemeentestempels der Elf Steden en Dertig Gemeenten. De gelegenheid tot afstempeling van het boekje is opengesteld tusschen 15 Juni en 15 September, op werkdagen van 8-18 uur, ter secretarie der gemeentehoofdplaatsen en geschiedt geheel kosteloos. Te Harlingen, Sneek en Huizum moet die afstempeling geschieden op het bureau van den commissaris van politie.
Vóór 1 October 1934 moet het deelnemersboekje ter controle worden opgezonden, waarna het zoo spoedig mogelijk aan den eigenaar wordt teruggezonden, onder bijvoeging van een uit te reiken herinnering en ’n lijst van “Elf en Dertig-Tochters”.
De belangstelling was (voor onze begrippen) niet zo groot. In de Leeuwarder Courant van 18 september staat te lezen:
Hoewel men over ’t aantal deelnemers tevreden kan zijn. doet ’t ons toch eigenaardig aan, dat van de ruim vijfhonderd (507) afgegeven toerboekjes er slechts ruim vierhonderd (409) werden aangeboden, terwijl de bezitters daarvan voor het 7/8 gedeelte in Friesland woonachtig zijn en dus slechts 1/8 buiten de provincie wonenden aan den tocht deelnam.
Ondanks deze kritische woorden is besloten in 1935 opnieuw een Elf-en-dertig-tocht te te organiseren.
Mijn pake en beppe hebben deze tocht in augustus ’34 op de fiets afgelegd (deelnemersboekje no. 427). Als herinnering kregen ze een houten schaaltje en een doosje van Hindelooper schilderwerk. Beppe had deze altijd in de kamer staan…
Achterop het schaaltje zit nog een sticker met de tekst: “Schilderwerk – Oud Hindelooper kunst – Beeldhouwwerk – NV v/h A. Roosje.”
Ik zal eens kijken in oude albums of er nog foto’s bewaard zijn van deze vakantie. Dat zou deze bijdage compleet maken.
Nawoord: En jawel hoor: foto gevonden! Let op de vlaggetjes aan het stuur…
Pake Frans Krips (1900-1967) en beppe Pietje Krips-Hoekema (1904-1997)
Pingback: Nawoord: elf-en-dertigtocht 1934 | Ter Salus
Ik ben in het bezit van een koperen schaaltje: elf en dertig tocht 1940. Ik ben nieuwsgierig naar de geschiedenis ervan maar kan niet veel meer vinden dan dat het een zeilprijs is. Kunt u mij helpen aan meer informatie of bronnen waarin ik kan zoeken?
Beste Johan, hartelijk dank voor uw vraag.
Ik haal mijn informatie uit de Friese kranten, die gedigitaliseerd zijn en op internet te bekijken zijn.
De Leeuwarder Courant is te raadplegen via http://www.archiefleeuwardercourant.nl/, maar ook via de landelijke database (waarin ook andere Friese kranten te vinden zijn) van Delpher: http://www.delpher.nl/
De elf-en-dertig tocht is voor de tweede wereldoorlog jaarlijks gehouden; na de oorlog nog enkele keren. De tocht kon per fiets, maar ook per zeilboot worden afgelegd.
Ik heb op internet een afbeelding gezien van het koperen schaaltje uit 1940, waarbij staat dat het om een zeilprijs gaat. Mogelijk heeft deze deelnemer de tocht per zeilboot afgelegd. De elf-en-dertigtocht was een individuele tocht voor het plezier en geen wedstrijd. Na voltooiing (41 stempels) kreeg de deelnemer een aandenken: in 1940 was dat dus een koperen schaaltje.
Meer info is ongetwijfeld te vinden in de archieven van de provinciale VVV van Friesland (Tresoar?)
Met vriendelijke groet, Henk
Beste Henk,
bedankt voor het antwoord en de tips. Ik ben op zoek gegaan naar informatie en heb zowaar in de biblotheek van Treasor een Toekboekje van de tocht in 1940 gevonden. Daarbij zit een deelnemerslijst waarop de naam van mijn vader staat. Hij heeft de tocht dus volbracht maar met welk vervoermiddel weet ik niet. Het schaaltje stond altijd in de kamer van mijn ouders. Vreemd genoeg hebben we het er nooit over gehad waar het bij hoorde. Ik zoek verder naar meer gegevens.
met een vriendelijke groet,
Johan Koornstra