Illustratie uit D. van Hoogstraten, 1704

HET ACHTSTE ZINRYKE VERDICHTSEL VAN JAN FEDER VROLIKHART.

 

DE WOLF EN DE KRAEN [=kraanvogel].

 

Vulgo [=gewoonlijk genoemd]: ONDANK IN FINE LABORUM [=aan het einde van het werk]. 

 

Al wie verdienstenloon van Schelm of Dief verwagt,

Is dubbel mis. Voor eerst, om dat hy helpt Bernhuiters,

’t Zy Smous [=(Duitse) jood], Mennist [=doopsgezinde], Papist [=rooms-katholiek], Gerefor­meert of Luithers,

(‘k Noem geen Arminiaen [=remonstrant]; myn Beurs die is verdagt.)

Voorts raekt Goê [=goede] Jan in ’t naeuw, terwyl een Gaeuwdief zelden

Iets anders dan wat stank en ondank wil vergelden.

Een Bot bleef in de keel van Veelvraet Wolfert hangen,

Dies werd met ’t aldergrootst verlangen

Gezocht een Medicyn,

Of goede Chirurgyn,

’t Is evenveel, mogt Wolfert maer geholpen zyn.

Dat Dier kreet jammerlyk, ’t was of ’t had Spaensche pokken;

Het loopt, geprangt [=benauwd], elk een door Geldgewin te lokken:

Elk woordje dat het sprak, leek naer ’t Mennisten syn,

Maer niemant wil, uit vrees, Heer Wolferts Dokter zyn.

De langgehalsde Kraen verhoorde ’s Mans gebeden

In ’t laetst: Hy werd bepraet door hooge en diere Eeden.

Jan Goedhals stak zyn hals in Wolferts zeere keel:

Hy waegt zyn lyf en leven,

Maekt, dat den Wolf voortaen dat Bot niet meer verveel [=tot last was].

Maer, toen de Patient genas, en nu zou geven

’t Beloofde Recompens [=beloning], zei hy, Gy Dokter bent

Een zeer ondankb’re keerl, Jan Hagel [=gepeupel], plompe Vent.

Gy trok uw kraenenhals, toen ik hem ligt kon deeren,

Gelukkig uit myn’ keel, en durft noch loon begeeren!

 

TOEPASSING.

 

Gy ziet hier, zeer waerde, eerwaerde, en verhoopentlyk zeer dankbaere Lezer, een voorbeeld van eenen Ondankbaren. Zoodanig een is het allerleelykste dier, het grootste, snoodste en grofste beest, ja het lastigste pak, dat de aerde, onze alleredelste Moeder en Voedster, ooit zoude konnen draegen.

 

Wanneer gy bidt: Verlos ons van dien Boozen, bidt dan met een: Bewaer my, Heer, van een ondankbaer Harte. Item: Behoed en verlost my van ondankbare Harten: voor ondankbaere Kinderen, Patienten, Clienten, Studenten, enz. zoo als elks beroep medebrengt. Wanneer gy Deugnieten met weldaeden komt te verplichten, dan is ’t eveneens, of gy goeden ouden Rynschen wyn, of ander lekker nat, in eene zeef, of in een bodemloos vat wildet bewaeren: Of, om met den wyzen Theognis [=Griekse dichter] te spreeken, ’t is even of gy den Oceaen met Terwe woud bezaeien; gy zoud’ er immers geen koorentje van maeien.

 

Middeler­wylen [=inmiddels] heeft de Leezer, nevens my, gezonde redenen om te wenschen, dat hy nooit om een Arts mag zyn verlegen. Ik voor myn part wensch hun zegen buiten myn huis. Een eerlyk man heeft buiten dat meer als genoeg Kruis in ’t Huis, in Specie [=klinkende munt/hier: in=t bijzonder] wen zyne Beurs aen de Teering [=tuberculose/ook: uitgaven voor levensonder­houd] zoodanig vast is, dat ze nu en dan met de naere dood schynt te worstelen.

 

Maer laet ik ‘er uitscheiden; de Toepassing mogt anderszins eens zoo lang worden als de hals van de Kraen. Die Latyn verstaet gelieve den grondtext zelf na te zien, zoo als hy met myne Uitleggingen verrykt is. Vergelyk hier mede het XVIIIde Verdichtsel van ’t Vierde Boek. Vale. Dat is: Zyt dankbaer, en Vaer wel.

 

ANNO

 

zULks VieL Voor In ’t Iaer, toen het aerDryk geen grooter Last Droeg, aLs eenen onDankb’ren.

MDCCXVIII.